Over de cijfers, over baten en schade tgv #kankerscreening, bestaat een wereldwijde controverse. Mensen begrijpen niet goed dat je soms beter niet had kunnen weten dat er een tumor in je lijf zat, als je geen klachten of symptomen hebt. /1
#Kankerscreening kost veel geld en maakt van gezonde mensen kankerpatiënten. Of het veel levens redt is discutabel, maar patiënten voelen zich gered en artsen voelen zich redders. De pro-screeners hebben vaker belangen dan de sceptici. /2
Wetenschappelijk bewijs is voer voor de discussie, want de cijfers worden vertekend. In welke mate? Dáár is discussie over. Uiteindelijk blijft er een soort gevoel, een geloof over. Dat is zorgelijk. /3
Zo kun je met #kankerscreening (dus bij mensen zonder klachten of symptomen) tumoren vinden die gedurende het leven nooit dodelijk of schadelijk geworden waren. Dat noem je overdiagnose. Kijk wat dat met 5 (of 10)-jaarsoverleving doet ! /4
Zo kun je met #kankerscreening (asymptomatische mensen) tumoren éérder vinden. Het lijkt dan alsof mensen lánger leven. Dat noem je Lead Time Bias. Zie wat dát doet met 5 (of 10)-jaarsoverleving ! /5
Als je mensen vergelijkt die wel en niet meededen aan screening, kan er een cruciaal verschil zijn tussen die mensen. Je kunt je voorstellen dat ongezonde mensen minder vaker meedoen en eerder doodgaan. Dat vertekent het nut van #kankerscreening. Healthy volunteer bias./6
Als je mensen vergelijkt die wel en niet meededen aan kankerscreening en kijkt naar sterftecijfers om ‘nut’ aan te tonen, vergeet je dat mensen die een hoog risico hadden (erfelijke aanleg op kanker) niet naar de gewone screening gaan. /7
Als doodsoorzaken gerapporteerd worden, zal dat bij deelnemers aan #kankerscreening vaker Kanker zijn (omdat men door screening weet had van kanker die anders wellicht nooit gezien was). Mortality bias heet dat. /8
Door #kankerscreening worden juist vaker de slome en ongevaarlijke tumoren ontdekt. Dit noem je Length Time bias. Dat leidt tot overdiagnose. De echte rotzakken (die snel groeien) mis je met screening. /9
Als er bij #kankerscreening ‘iets verdachts’ wordt gezien, word je doorgestuurd en krijgt nader onderzoek. Als er dan geen kanker uitkomt (vals positief), zijn mensen opgelucht, maar uit onderzoek blijkt ook dat ze jarenlang een mindere kwaliteit van leven hebben. Angst. /10
Als er bij #kankerscreening ‘iets verdachts’ wordt gezien, word je doorgestuurd en krijgt nader onderzoek. Dat onderzoek kost je je eigen risico, is belastend. Het kan bv bij coloscopie tot complicaties en zelfs tot overlijden leiden. Is zeldzaam, maar komt voor. /11
Het kan ook zijn dat je wél een tumor had en dat deze gemist wordt met #kankerscreening (vals negatief). Je wordt dan onterecht gerustgesteld naar huis gestuurd en zult minder alert zijn op symptomen/klachten waarmee je wél naar de dokter had gemoeten. /12
Het vinden van kanker of afwijkende cellen (‘voorstadium’, wat vaak geen kanker wordt), heeft gevolgen. Je bent ineens kankerpatiënt met alle angsten én bv gevolgen voor je overlijdensrisicoverzekering of arbeidsongeschiktheidsverzekering van dien. /13
Als je ziek bent en groot risico hebt om binnen 10 jr te overlijden, dan wordt de kans op nut uit #kankerscreening (als dat er al is) nóg kleiner. Wat doet het dan met je te weten dat je bovenop je ziekte ook nog kanker hebt of lijkt te hebben? Overleg met je HUISARTS /14
Welke sterftecijfers gebruikt moeten worden om nut van #kankerscreening te beoordelen, ook daar is discussie over. Ziektespecifiek? (wat heb je eraan als je niet aan kanker maar op dezelfde leeftijd aan ALS overlijdt?) /15a
Alle doodsoorzaken samen? (daarvan is bij geen enkele studie naar #kankerscreening ooit effect aangetoond, maar is de ziekte waarop gescreend wordt niet een te klein doodsoorzaakje om daar ooit effect te kunnen zien?) /15b
Wat ook speelt is ‘geanticipeerde spijt’. Angst dat je jezelf iets gaan verwijten als je niet deelneemt aan #kankerscreening en later toch kanker blijkt te hebben en daar misschien zelfs aan doodgaat. Die geanticipeerde spijt maakt dat mensen ‘voor de zekerheid’ wel meedoen. /16
Voor je eigen afweging: 1) je gezondheid en risico om ergens anders dood aan te gaan de komende 10 jaar- 2) je familie (screenen bij hoog risico/genmutatie is absoluut aan te bevelen)- 3) of je de nadelen van #kankerscreening goed snapt- 4) hoe je omgaat met onzekerheid /17
Voor de maatschappij: Vinden wij de kosten van #kankerscreening (honderden miljoenen euro’s) bij gezonde mensen zonder klachten, de twijfel over het nut en zorgen over schade van #screening oké? Datzelfde geld kan immers ook ergens anders aan besteed worden. /18
Als er resultaten van langlopende studies zijn die wel en niet screenen op #kanker vergelijken, komt er altijd kritiek van de radiologen (strekking is altijd, we hebben nu bétere apparatuur). Dat zegt echter niets over de mate van overdiagnose/overlevingskansen. /19
Het blijft merkwaardig dat kinderen uit hoogrisico-families (bv omdat er een BRCA-mutatie of Lynch is) helemaal niet opgeroepen worden als ze (bijvoorbeeld) 18 worden. Niet voor informatie over #kankerscreening, controles en gevolgen. Dit zijn JUIST mensen met HOOG risico. /20
Wat ook lastig is, is dat er zoveel mensen zijn die een boterham verdienen aan #kankerscreening, dat je vraagtekens mag zetten bij de neutraliteit van advies aan @minVWS. Bovendien, de burger is doorgaans blind overtuigd van het nut. /21
Als er gezegd wordt ‘maar er gaan tegenwoordig minder mensen aan dood’, weet je niet of dat kwam door vroeger ontdekken (#kankerscreening) of door betere behandelingen. Dat laatste is zeker waar. In welke mate speelt dat vroeger ontdekken dan nog? Wederom voer voor discussie. /22
Als er gezegd wordt ‘maar méér mensen krijgen die vorm van kanker’ weet je niet of ze het vaker krijgen of dat het enkel vaker gediagnosticeerd wordt. Heel vaak wordt er dan gezegd dat het door de ‘leefstijl’ komt (maar #kankerscreening wordt meestal niet genoemd als oorzaak) /23
Wat nog een nadeel is van het geloof in nut vroeg ontdekken van kanker, is dat er tegen kankerpatiënten die doodgaan/ongeneeslijk zijn gezegd wordt ‘Was je er niet vroeg bij dan?’ alsof ze sukkels zijn. Ze hebben echter een tumor met een naar biologisch karakter. /24
Wat je kunt doen om je risico op kanker te verkleinen?
* Rook niet- Rook niet- Rook niet
* Drink geen/weinig alcohol
* Eet gezond en gevarieerd met veel groenten en weinig rauw/bewerkt vlees
* Beweeg voldoende
* Word niet te zwaar
HPV-vaccinatie: Doen ! Voorkom zonnebrand ! /25
Er bestaat geen enkele garantie tegen kanker. Het kan je zomaar overkomen. Het leven is 100% dodelijk. Ik wens iedereen geluk en een (zo) mooi (mogelijk) leven. /26
De blog van @dokter_no over #kankerscreening en vroegdiagnostiek is weer online. Daar ben ik blij mee:
https://arjennoordzij.com/2018/08/13/algemene-effecten-van-vroegdiagnostiek-screening/
Nog een mooi plaatje over #borstkankerscreening:
Blog over #Kankerscreening en wat echt beter moet. Twee open deuren.
https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/kankerscreening-en-wat-echt-beter-moet.htm
Ik vul af en toe aan. Goed artikel in @medischcontact : ‘Voordelen #kankerscreening overdreven, nadelen verhuld’
https://drive.google.com/file/d/1w1j-ezetyAqOt3o22v7C01g1Llac6dVt/view