Bazılarının zaman zaman şöyle sözleri oluyor: "Ne mutlu bana ki, dost biriktirmişim." Bu ifade "dostluk" denilen şeyi "birikim-servet" gördüğünden kapitalist ya da tekasürcü nazarı teşhir eder. Aristoteles'e göre "Karşısındaki için salt iyilik isteyen insan en iyi dosttur.’’
Dostluk "iyiliği geri alma" veya "ödenen hayrın bedelinin tahsilatı" olmadığı için "birikebilen" bir erdem değildir. Dostluk birikmeyen bir erdemdir. Çünkü erdemler birikmez. Erdemler iyilik hamlesidir.
Biriyle ortak düşmanımız bulunduğundan dost olmuşsak, erdemimizden şüphe etmemiz gerekir. Çünkü bu örnekte "dostum" dediğimiz kişiyle münasebet erdemliliğin değil, düşmanın müşterekliğinin neticesidir. Buna göre aynı ideolojiye bağlananlar arasında "dostluk" yoktur.
Günümüzde insanlar şu konularda dost biriktirdiklerini iddia ediyor: 1) Dertlerini anlatmak, 2) Maddi ihtiyaç halinde yardımlaşma, 3) Birlikte vakit geçirme (ortamlara girme, eğlenme), 4) Görüşlerini veya kendini onaylatma. Bunlar dostluk görünümünde menfaat beklentisidir.
Dostluk yapmak yüksek bir erdemdir. Menfaatten tamamen arınmış bir iyilikle ortaya çıkar. Gılgameş destanında Enkidu'nun pozsyonu "dostluk"tur. Gılgamış'ın Enkidu ile ilişkisi ise "arkadaşlık"tır.
Pek çok insan "dostum" dediği kişiden beklenti içindedir. İşte bu beklentili ilişki "erdemsizlik"tir. Zİra menfaat beklentisinin olduğu yerde erdem yoktur.
Aritoteles'e göre göre, çoğu iki insan arasındaki ilişki tiranlık ilşkisidir. Tiranlıkta ise yöneten ile yönetilen kişi arasında bir dostluk görülemez çünkü orada adalet yoktur.
Bazıları şöyle söylerler: "Dost arıyorum. Ben muhtaç olduğumda o bana yardım etsin. O sıkıştığında ben ona yardım edeyim." Bu kişi erdemden uzak bir yakınlık tesis etmek istediğinin farkında değildir. Çünkü erdem, karşılık beklemeden iyilik yapmaktır.
Dostluk "erdemli hayat yaşamaktır." Dostluk beraber yürürken belirginleşen bir şeydir.
Çıkar için, ideoloji için, destek aramak için, dert ortağı bulmak için ilişki geliştirenler dost değillerdir. Dost (veli olmak), ücret almadan iyilik yapmanın hayatını sürmek demektir.
Çıkar amaçlı, haz amaçlı, güvenlik amaçlı, ideolojik amaçlı ilişkilerdeki "dostluk" taraflardan birinin sömürüsüne yol açar. "İnsan insanın kurdudur."
"Dost buldum" sözü bir aldanış değilse, mutlaka ihanete gebe bir ilişkiden doğmaktadır.
Dürüst iseniz, "dostum yok" demeniz gerekir. Dostlukta dürüst iseniz, karşılıksız iyilik etmekten ve zarar etmekten korkmamalısınız.
Aşık'tan "dostluk" üzerine
